Frascati Kılavuzu: Ar-Ge'nin Temel Taşı
Frascati Kılavuzu, bilim ve teknoloji istatistiklerinin toplanması, analizi ve raporlanması konusunda uluslararası bir standart olarak kabul edilmektedir. Kılavuz ilk olarak 1963 yılında Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından yayımlanmıştır. Adını, kılavuzun ilk toplantısının yapıldığı İtalya’nın Frascati kentinden almakta ve Ar-Ge faaliyetlerinin tanımı, sınıflandırılması ve ölçülmesi konularında detaylı bilgiler sunmaktadır.
Frascati Kılavuzu, Ar-Ge projelerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi süreçlerinde bir temel oluşturmaktadır. Kılavuzda temel araştırma, uygulamalı araştırma ve deneysel geliştirme olarak Ar-Ge’nin üç temel bileşeni tanımlanmaktadır. TÜBİTAK ve benzeri kurumlar, projelerin bu tanımlara uygunluğunu değerlendirirken Frascati Kılavuzunu referans almaktadır.
Oslo Kılavuzu: İnovasyonun Ana Hatları
Oslo Kılavuzu, inovasyon faaliyetlerinin ölçülmesi ve kavramsallaştırılması konusunda önemli rehberlerden biridir. İlk baskısı 1992 yılında OECD ve Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) iş birliği ile gerçekleştirilmiştir. Kılavuz inovasyon kavramı ve kavramın işletmeler, eğitim kurumları ve devlet kurumları tarafından nasıl uygulanacağının anlaşılması için geniş bir çerçeve sunmaktadır.
Oslo Kılavuzu, ürün ve süreç inovasyonlarının yanı sıra, pazarlama ve organizasyonel inovasyonları da kapsamakta; inovasyonun tanımı, türleri ve ölçüm yöntemleri konusunda yol göstermektedir. TÜBİTAK tarafından desteklenen inovasyon projeleri, bu kılavuzun önerileri doğrultusunda şekillendirilmekte ve değerlendirilmektedir.
Frascati ve Oslo Kılavuzları Arasındaki Farklar
Frascati ve Oslo Kılavuzları, Ar-Ge ve inovasyon ekosistemlerinde farklı amaçlar için kullanılmaktadır. Frascati Kılavuzu, ağırlıklı olarak Ar-Ge faaliyetlerinin sınıflandırılması ve ölçülmesi üzerine odaklanırken Oslo Kılavuzu, inovasyon süreçlerinin geniş bir perspektiften ele alınmasını sağlamaktadır. Frascati, “çalışmanın nasıl yapıldığına odaklanmakta, Oslo “çalışma kapsamında ne elde edildiği”ne dikkat çekmektedir. Bu bağlamda kılavuzlar arasındaki temel farklar aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
TÜBİTAK projelerinde Frascati ve Oslo Kılavuzları projelerin planlama, değerlendirme ve raporlama süreçlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu kılavuzlar, uluslararası standartlara uygun bir çerçeve sunarak projelerin etkin bir şekilde yönetilmesini sağlamaktadır.
• Planlama ve Başvuru: Frascati Kılavuzu, Ar-Ge faaliyetlerinin doğru tanımı ve sınıflandırılması için temel oluştururken, Oslo Kılavuzu inovasyon projelerinin yenilikçi fikirlerini şekillendirmektedir. Bu nedenle kılavuzlar proje başvurularının doğru kategorilere yerleştirilmesi ve değerlendirilmesi için önem teşkil etmektedir.
• Değerlendirme: TÜBİTAK, Frascati’nin Ar-Ge kriterlerini ve Oslo’nun inovasyon ölçütlerini kullanarak projelerin bilimsel ve teknolojik içeriğini değerlendirmektedir.
• Yürütme ve Raporlama: Frascati, Ar-Ge çalışmalarının kaydı ve raporlanması için; Oslo ise inovasyonun ölçümü ve etkilerinin raporlanması için rehberlik etmektedir.
• Ulusal ve Uluslararası İş Birlikleri: Her iki kılavuz, projelerin uluslararası iş birlikleri kapsamında geliştirilmesini ve yürütülmesini desteklemekte ve uluslararası standartlara uygunluğunu sağlamaktadır.
Her iki kılavuz da TÜBİTAK tarafından desteklenen projelerin değerlendirilmesi, yönlendirilmesi ve izlenmesi süreçlerinde kullanılmaktadır. Frascati Kılavuzu, özellikle üniversiteler ve araştırma merkezleri tarafından yürütülen temel ve uygulamalı araştırma projelerinde referans alınmakta Oslo Kılavuzu ise şirketler ve start-up’lar tarafından geliştirilen inovatif ürün ve süreçlerin tanımlanması ve desteklenmesinde ön plana çıkmaktadır. Bu kılavuzlar, Türkiye’deki Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarının dünya çapında rekabet edebilirliğini ve görünürlüğünü artırmada kritik bir role sahiptir. Her iki kılavuzun anlaşılması ve doğru uygulanması, bilim ve teknoloji alanında ulusal ve uluslararası başarıya ulaşmanın anahtarlarından biridir.
