GSYF Nedir?
Girişim Sermayesi Yatırım Fonu; nitelikli yatırımcılarla büyüme potansiyeli yüksek girişimciler arasında uzun vadeli bir köprü oluşturmayı ve yatırımların sürdürülebilirliğini koruma altına almayı hedefleyen bir yatırım fonudur. Tıpkı Keynes’in (1936); paranın, bugünü geleceğe bağlayan bir araç olduğunu belirtmesi gibi, GSYF de fikirleri büyük ancak yatırıma ihtiyacı olan girişimcileri ve start-up’ları yolculuklarının başından sonuna kadar desteklemek için kurulan fonlardır (p. 293).
GSYF’lerin Kuruluşu ve Sürdürülmesi
GSYF’ler, yalnızca Sermaye Piyasası Kurulundan (SPK) yetki almış profesyonel yatırım yönetimi yapan şirketler tarafından kurulabilir; bireyler veya şirketler tarafından doğrudan kurulamaz. Girişim Sermayesi Yatırım Fonu kurmak isteyen şirketler, SPK’nin talep ettiği evraklarla birlikte (başvuru dilekçesi, kuruluş başvuru formu, yatırım fonu ve şemsiye fon standart iç tüzük metinleri) Kurul’a başvuru yaparak değerlendirmeye girer ve onaylandığı takdirde GSYF kurabilir.
Portföy Yönetim Şirketi tarafından kurulan ve SPK tarafından onaylanan GSYF, Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformuna (TEFAS) kaydedildikten sonra yatırımcılarından kaynak toplamaya başlar. Toplanan fonlar, kuruluş aşamasında fonun iç tüzüğünde belirlenen stratejiye göre;
Start-up’lara
Büyüme aşamasındaki firmalara
Teknoloji girişimlerine
Kuluçka merkezlerindeki
projelere yatırım yapılır. Portföy Yönetim Şirketi, orta-uzun vadede yatırımlardan çıkış yaparak kazanç elde etmeyi hedefler.
Yatırımın geri dönüşünün gerçekleşmesi için farklı seçenekler bulunur:
Yatırım yapılan şirketin hisselerinin başka bir yatırımcıya satılması
Şirketin halka arz edilmesi
Şirketin büyük bir şirkete tamamen/kısmen satılması
Fonun yatırımı zararla sonlandırması
GSYF’ye Kimler, Nasıl Yatırım Yapabilir?
GSYF kurulduktan sonra fona yatırım yapabilmek için SPK tanımına göre “Nitelikli Yatırımcı” olmak zorunludur. Nitelikli yatırımcı olabilmek için gerçek kişilerin en az 1 milyon TL finansal varlığa, tüzel kişilerin ise en az 1 milyon TL toplam varlık veya ciroya sahip olması gerekir. Ayrıca profesyonel yatırımcılar (Bankalar, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri vb.) de GSYF’ye yatırım yapabilir. Bu nitelikli yatırımcılar, portföy yönetim şirketiyle iletişim kurarak veya anlaşmalı bankalar/aracı kurumlar üzerinden yatırım yapmayı talep eder. “Nitelikli yatırımcı” olduğunuzu gösteren beyanları ve belgeleri sunduktan ve bir yatırım taahhütnamesi imzaladıktan sonra GSYF’ye, fonun iç tüzüğünde belirlenmiş olan asgari yatırım tutarında veya daha fazla yatırım yapabilirsiniz.
GSYF’nin Avantajları Nelerdir?
GSYF’nin Girişimciler için Avantajları
Finansman Desteği: Girişimciler açısından geleneksel maddi desteklerden özsermaye yatırımı yoluyla ayrılan fon, nakdi destek sağlamak yerine direkt yatırım yapılan şirkete ortak olarak şirketin özsermayesini arttırır. Böylece girişimcinin borç yükünü artırmadan değer artışı gerçekleşir ve girişimci banka teminatlarından ya da geri ödemelerden kaçınmış olur.
Stratejik Ortak: Finansman desteğinin haricinde fonun sağladığı en büyük destek, şirkete ortak olunmasıyla birlikte müşterek bir kazanç oluşmasını sağlamak amacıyla verilen mentorluk ve yönetim danışmanlığıdır. Fonun yöneticileri genellikle tecrübeli uzmanlardan oluştuğundan iş geliştirme, finansal yapılandırma, satış & pazarlama konularında katkı sağlarlar.
Network Erişimi ve Prestij Kazanımı: GSYF’ler birden fazla yatırımcının bir araya gelmesiyle oluşan topluluklar olduğundan yeni ağlara erişim fırsatı sunar. Ayrıca söz konusu fondan yatırım almış olmak, tıpkı Teknoloji Geliştirme Bölgesi içerisinde bulunmak gibi, pazar içinde önemli bir güven göstergesidir.
GSYF’nin Yatırımcılar için Avantajları
Yüksek Getiri Potansiyeli: Yapılan yatırımlar her ne kadar yüksek riskli olarak görünse de kontrollü yürütülen süreçler sonrası fonlar tarafından desteklenen girişimler, başarıya ulaşmaktadır. Bazı kazançlara vergi istisnaları sağlamasının yanı sıra, büyüme potansiyeli olan girişimlere önden yatırım yapmak, yatırımcılara yüksek getiriler sağlama imkânı taşır.
Portföy Çeşitliliği: GSYF’ler genellikle farklı sektör ve aşamalarda girişimlere yatırım yapar, bu da riskin yayılmasını sağlar. Portföy yaklaşımı sayesinde tek bir yatırımın başarısızlığı, genel performansı etkilemez.
Profesyonel Fon Yönetimi: Yatırımcılar tek başlarına yatırımlarını ne denli iyi yönetirlerse yönetsinler, bu fonlar çok sayıda yatırım uzmanının analizleri ve ortak kararları doğrultusunda yönetildiğinden çok daha güvenilir bir yatırım yönetimi sunar.
Ar-Ge, Tasarım ve Teknoloji Faaliyetlerinde GSYF Yatırımı Zorunluluğu
Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun (5746) ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu (4691) kapsamında firmalar, Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar için vergi istisnalarından ve Ar-Ge indirimi gibi desteklerden yararlanmaktadır.
2024 yılından itibaren kullanılan Ar-Ge indirimleri ve kurumlar vergisi istisnası için;
Kullanılan Ar-Ge indirimleri ve kurumlar vergisi istisnası 2 milyon TL ve üzeri ise
Kullanılan Ar-Ge indirimlerinin ve kurumlar vergisi istisnasının %3’ü kadarını, üst limiti 100 milyon TL olmak üzere takip eden yıl içerisinde Girişim Sermayesi Yatırım Fonuna yatırması zorunlu hâle gelmiştir.
Bu tutarın yatırılmaması durumunda; 4691 ve 5746 sayılı Kanunlar kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançların %20’si, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnalarına konu edilemeyecektir yani kullandıkları Ar-Ge indirim tutarının ve kurumlar vergisi istisnalarının bir kısmından feragat etmiş olacaklardır.
Bu düzenlemeyle birlikte firmalar, yalnızca kendi Ar-Ge faaliyetlerine değil; GSYF aracılığıyla bütün girişim ekosistemine doğrudan katkı sağlamış olacaklardır.
Girişimciler, GSYF’ye Nasıl Dahil Olabilir?
GSYF’ler kapalı uçlu, özel fonlar olduğundan doğrudan halka arz edilmez. Bunun sebebi yüksek riski, yüksek getirisi ve düşük likiditesi olmasıdır; belirli bir yatırım konusunda, sınırlı sayıda yatırımcıyla ve belirli bir süre için (genellikle 5-10 yıl) kurulurlar. Bundan dolayı doğrudan borsadan veya TEFAS üzerinden alınamazlar.
Eğer bir girişimciyseniz, öncelikle başvurmak istediğiniz GSYF’nin hangi tür girişimlere yatırım yaptığını bilmeniz gerekir. Genellikle teknoloji odaklı, yenilikçi ve çıkış stratejisi bulunan girişimleri tercih eden GSYF’ler; her ne kadar yüksek riskli projelere yatırım yapıyor olsalar da yatırım yapacakları şirketin hazır, şeffaf ve ölçülebilir olmasını isterler. Bundan dolayı başvuru yapılırken iyi hazırlanmış bir yatırım dosyası ve iş planı ile başvuru yapılması önerilir.
Birçok fon kendi internet sitesi üzerinden girişimci başvurusu alır (Re-Pie, Maxis, Diffuse vb.). Ön değerlendirme geçildikten sonra toplantı yapılır ve mali, hukuki ve operasyonel inceleme yapılır. Daha sonra fon yöneticileri, girişim için ne kadar bütçe ayrılacağını ve ne kadar hisse alınacağını kararlaştırır ve sözleşme yapılır. Sözleşmeden sonraki süreçte yönetici şirket, yatırım yapılan girişimi titizlikle takip eder ve girişimin yalnızca finansmanını sağlamakla kalmaz; aynı zamanda girişim süreci boyunca büyüyen şirkete mentorluk da yapar. Bu sayede süreç boyunca ortaya çıkabilecek riskleri azaltmayı hedefler.
GSYF’ler hem girişimciler hem de yatırımcılar için ciddi fırsatlar sunan, ancak iyi anlaşılması gereken bir yatırım modelidir. Doğru eşleşmelerle hem şirketler büyür hem de yatırımcılar, yaptıkları yatırımın karşılığını alır. Girişimciler için bu fonlar sadece para değil; strateji, rehberlik ve prestij anlamına da gelir. Yatırımcılar içinse profesyonel yönetilen, uzun vadeli ama yüksek potansiyelli bir yatırım aracıdır. Kısacası doğru fikirleri doğru yatırımlarla eşleştirdikten sonra herkesin kazanıyor olması kaçınılmaz olacaktır.
